Fındık alarm veriyor

Toprak Mahsulleri Ofisi (TMO) Genel Müdürlüğü raporuna göre, dünya genelinde fındık tüketiminin yüzde 91'i Avrupa ülkeleri tarafından gerçekleştiriliyor ve bunun yüzde 80'i çikolata ve şekerleme sanayinde ham madde olarak kullanılıyor. Fındık 'devi' Türkiye, yıllık ortalama 547 bin 800 tonluk üretimle bu alanda liste başında bulunuyor. Kabuklu fındık cinsinden iç tüketimi yıllık 100-120 bin ton civarında olan Türkiye, fındık ihracat liderliğini de elinde tutuyor. Türkiye yıllık ortalama 502 bin 983 tonluk fındık satışı yaparken, İtalya, Azerbaycan, Gürcistan, Almanya, İspanya, ABD, Fransa ve Çin'in toplam ortalama ihracatı 150 bin tona yaklaşıyor. Buna göre, dünya fındık ihracatının son 5 yıllık ortalaması 621 bin ton kabuklu fındık olurken, bunun yüzde 81'i Türkiye tarafından gerçekleştirildi. 2013'te Türkiye fındık ihracatının yüzde 66'sı iç fındık, yüzde 34'ü ise işlenmiş fındıktan oluştu. Üretimde ikinci sıradaki İtalya, yıllık ortalama 103 bin ton fındık üretimiyle dünya fındık arzının yüzde 12'sini gerçekleştiriyor. Yıllık ortalama 112 bin tonun üzerindeki alımla fındık ithalatının yüzde 21,8'ini yapan ve liste başında bulunan İtalya'yı, Almanya, Fransa, Belçika, Rusya ve İsviçre takip ediyor. Gürcistan'da 199, Türkiye'de 91 kilo FAO verilerine göre, Türkiye'de dekar başına fındık üretimi düşük seyrediyor. Türkiye'de son 6 yıllık dönemde dekar başına ortalama fındık üretimi 91 kilogramken, bu rakam ABD'de 252 kilogram, Gürcistan'da 199 kilogram, İtalya'da 147 kilogram ve İspanya'da 99 kilograma ulaşıyor. Türkiye'nin birim alandan diğer üretici ülkelerden daha düşük verim elde etmesi uluslararası piyasalardaki rekabet gücünü azaltıyor. Bununla birlikte Azerbaycan ve Gürcistan'daki üretim artışının gelecek yıllarda Türkiye fındık ihracatını olumsuz etkileyebileceği öngörülüyor. Fındık fiyatlarında, Türkiye'de oluşan fındık fiyatları etkin rol oynuyor. İhraç fiyatının yüksek olması durumunda İtalya ve İspanya, AB'nin destekleri ve nakliye avantajlarını kullanarak düşük fiyatla stoklarını eritiyor. Ayrıca son yıllarda dış piyasalarda fındık fiyatlarının yüksek, bazı ülkelerde ise üretim maliyetlerinin düşük olması, fındık üretiminin yaygınlaşmasına neden oldu. Çikolata sanayinde faaliyet gösteren firmalar da ham madde giderlerini azaltmak amacıyla Azerbaycan ve Gürcistan'da fındık yetiştiriciliğini teşvik ederek Türkiye'nin pazardaki etkinliğini azaltmayı hedefliyor. Badem ithalatı fındıktan hızlı artıyor Türkiye'nin fındık veriminde yıllara göre önemli dalgalanmalar da görülüyor. İklim şartları, gerekli kültürel işlemlerin yeterince yapılmaması ve ağaçların bir yıl çok, bir yıl az ürün vermesi gibi etkenler verimdeki dalgalanmayı artırıyor. Fındık bahçelerinin genelde yaşlı olması, ocakların ise sık dikili olmasından dolayı Trabzon, Giresun ve Ordu'daki verim düzeyi, Kocaeli, Sakarya ve Düzce'ye göre düşük seyrediyor. Sakarya ve Düzce'deki üreticilerin işletme büyüklükleri ve verim düzeylerinin daha yüksek olması nedeniyle bu bölgedeki dikim alanları hızla artıyor. Öte yandan, fındığın ikame ürünü olan badem tüketimi, çikolata ve şekerleme sanayisinde kullanımı artıyor. Badem fiyatlarının fındığa göre daha istikrarlı olması ve Kaliforniya Pazarlama Kurulunun izlediği etkin pazarlama politikasının etkisiyle dünyadaki badem ithalatı, fındığa göre daha hızlı artış gösteriyor.