Osmanlı, Yemen’de hiç işgalci olmadı

Aydınlar Ocağı’nda Türk-Yemen İlişkileri’ni anlatan eğitimci Hakan Bahçeci; “Osmanlı’nın amacı, Mekke ve Medine’yi korumak ve Batılıları Aden’de durdurmaktı. Yemen halkı, Osmanlı’yı hiçbir zaman işgalci olarak görmedi” dedi

Konya Aydınlar Ocağı’nın Salı Sohbeti’nde Türk-Yemen İlişkileri konuşuldu.

Araştırmacı-Eğitimci Hakan Bahçeci, Sille Kültür Evi’nde yaptığı konuşmasında, Yemen denilince akla Veysel Karanî ile isyanların geldiğini belirtti. Yemen’in Başkentinin San’a olduğunu ve 25 milyon nüfusunun çoğunun Müslüman olduğunu ifade eden eğitimci Hakan Bahçeci, “Yemen 1517'de Memlüklüler’den Osmanlı yönetimine geçmiştir. 1918’de İmam Yahya’nın yönetimine giren ülkede 1962’de cumhuriyet ilan edilmiştir” dedi.

Yaklaşık 400 yıl Osmanlı idaresinde kalan ve bu dönem içinde 300 binin üstünde şehit verildiğini kaydeden Bahçeci, “Osmanlı Yemen’den 1918’de çekildikten sonra güneyi 70’li yıllara kadar İngilizlerin hâkimiyetinde, kuzeyi iç mücadelelerle geçen Arap Yarımadasının en güney batı ucudur. Son zamanlarda Yemen’i bir ateş aldı gidiyor. İnşallah sonu hayırlı olur” diyerek harita üzerinde şu değerlendirmeleri yaptı: “Osmanlı Yemen’den çekildikten sonra Yemenlilerin yüzü 1990’a kadar hiç gülmedi. İç çatışmalar, kuzey güney savaşları ile yıllarını geçiren Yemen’in bugünkü hali içler acısıdır. Ülke fakirleşmiş, milli gelir düşmüş, yeşillikler ve sular ülkesi olan Yemen’de yeşillikten eser kalmamış. “Kahve Yemenden gelir” şarkısındaki kahve ağaçları gitmiş yerine uyuşturucu özelliği olan gat ağaçları almış.”

Yemen’in, 1517 yılında Osmanlı hâkimiyeti altına girdiğini ve 30 Ekim 1918’de imzalanan Mondros Ateşkes Antlaşması ile son Osmanlı askerlerinin çekildiği seneye kadar 400 yıl boyunca Osmanlı vilayeti olarak kaldığını söyleyen Bahçeci, “Osmanlı’nın gerileme döneminde, diğer bütün uzak coğrafyalarında olduğu gibi Yemen’de de bazı idari problemler baş gösterdi. Giderek güçlenen ve dünyanın dört bir yanındaki sömürgeleri sebebiyle “güneş batmayan imparatorluk” olarak anılmaya başlayan Büyük Britanya, 1839 yılında, Yemen’in Hint Okyanusu kıyısındaki önemli limanı olan Aden’i işgal etti. Yemen, Osmanlı’nın yıkılışına kadar, İngilizlerle Türkler arasında paylaşılmış olarak kaldı. Osmanlı, 1918 yılında Orta ve Kuzey Yemen’den askerini çekerken, İngiltere Güney Yemen’de 1967’ye kadar kaldı” diye konuştu.

Lozan Antlaşması ile Kuzey Yemen’in bağımsızlığını ve Güney Yemen’in İngiltere sömürgesi olduğunu resmen tanıyan Türkiye’nin, Yemen’in yeni hakimi İmam Yahya ile iyi münasebetler geliştirdiğini sözlerine ekleyen Bahçeci, şu bilgileri verdi: “Zeydiye mezhebine mensup olan İmam Yahya’nın 1924 yılı başlarında kendisini Yemen Kralı ilan etti. Daha sonra başa oğlu İmam Ahmed ve torunu Seyfulislam geçti. Krallık yönetiminin yol açtığı çeşitli huzursuzlukların ardından, Kuzey Yemen’de 26 Eylül 1962 tarihinde cumhuriyet ilan edildi. 30 Kasım 1967’de son İngiliz askerinin Güney Yemen’den çekilmesiyle, ülke toprakları tamamen Yemenlilerin eline geçmiş oldu.”

Bahçeci, konuşmasını “Osmanlı’nın amacı, Mekke ve Medine’yi korumak ve Batılıları Aden’de durdurmaktı. Yemen halkı, Osmanlı’yı hiçbir zaman işgalci olarak görmedi” sözleriyle tamamladı.